vrijdag 17 april 2009

Een boot die niet rockt maar rammelt

Als je ziet wat er allemaal bij elkaar gebracht is voor de speelfilm The Boat that Rocked, dat kon niet misgaan. Om te beginnen al het gegeven: een zendschip met piratenradio in de jaren zestig, met een verhaal dat losjes gebaseerd is op dat van Radio Caroline. Het is een tijd waarin rock ’n roll door regeringen nog als een bedreiging van de goede zeden wordt gezien. De diskjockeys zijn een stelletje gezellige rebellen die, behalve de regering, het ganse volk achter zich weten. En bovenal is er de muziek uit de jaren zestig met die naïeve, revolutionaire, aanstekelijke energie; na de saaie jaren vijftig was de wereld klaar voor sex & drugs & rock ’n roll. Zulke muziek is nooit meer gemaakt.

Dan de acteurs, ook niet gering. De Amerikaanse Oscarwinnaar Philip Seymour Hoffman; vooraanstaande Engelse acteurs als Bill Nighy, Kenneth Branagh en Emma Thompson. En vooral de schrijver en regisseur Richard Curtis. Aan zijn naam zijn verbonden: Love Actually, Notting Hill, Four Weddings and a Funeral, Mr. Bean, Spitting Image, Not the Nine O’Clock News, Black Adder. Buiten Steven Spielberg en George Lucas zal het moeilijk zijn om een levende schrijver/regisseur in film en televisie te vinden met een indrukwekkender rijtje titels in zijn CV. Steeds wist Curtis op de een of andere manier de zeldzame combinatie van goed en commercieel succesvol voor elkaar te krijgen.

En toch gaat het mis met The Boat that Rocked. Althans, voor een belangrijk deel. Het blijft gezellig. En, het moet gezegd, de muziek is goed bij elkaar gezocht. Met liefde en verstand, en zonder uit het veld geslagen te raken door eventuele belachelijke financiële eisen van rechthebbenden. En ook zonder de angst om zo verschillende stijlen en reputaties achter elkaar te zetten. Het is gedaan door iemand die wist dat hij niet fout kon gaan, gewoon, omdat hij van al die plaatjes houdt.

Maar dan blijkt dat schrijver en regisseur Curtis zijn huiswerk niet heeft gedaan. The Boat that Rocked is een heel slecht geresearchte film. Curtis dacht misschien dat hij het zo wel wist. Een hoop mensen beschikken immers over veel parate kennis over die tijd. Maar als Curtis echt goede research had gedaan dan had hij geweten hoe hij het verhaal had moeten benaderen; gewoon, een goede kapstok. En vooral in de tweede helft van de 129 minuten blijkt dat het scenario geschreven is als een losse serie sketches die op papier allemaal winners leken. Dan blijkt dat de man die ooit de dialogen van Black Adder schreef ook de mist in kan gaan als hij eigenlijk niet goed weet met wat voor een verhaal hij bezig is.

Dat de makers kennelijk niet goed wisten wat voor film ze maakten – toegegeven, het klinkt bizar bij al die reputaties – blijkt uit de marketing van de film in Engeland. Daar is het geheel gebracht als een liefdeskomedie van de makers van Love Actually, maar dan met plaatjes uit de jaren zestig en piratenradio. Helemaal fout. Het is eenvoudig geen liefdeskomedie. Uit het tegenvallende commerciële succes is daar ook gebleken dat het publiek op het verkeerde been was gezet en na de eerste week geen mondreclame maakte.

De film is vooral een verhaal over een groep mannen zonder vrouwen. En in die groep komt een jongeman langs, door zijn moeder gestuurd nadat hij van school is getrapt, om een man te worden. Eigenlijk een beetje te vergelijken met wat jongemannen vroeger tijdens hun dienstplicht meemaakten. En ja, vooruit, regelmatig kwam er een boot met vrouwen langs, maar dat doet niets af aan de basis van het verhaal.

(sinds donderdag in 80 bioscopen)

donderdag 16 april 2009

The right to remain silent (Nederlandse versie)

Het zal het einde van Dog Day Afternoon geweest zijn. Al Pacino is net ingerekend en geboeid; dat vliegtuig in ruil voor gijzelaars is niet doorgegaan; hij staart met een lege blik voor zich uit; en dan hoort hij zijn rechten. ‘You have the right to remain silent.’ En: ‘You have the right to speak to an attorney, and to have an attorney present during any questioning.’ Het was mijn eerste keer dat ik me bewust werd dat een verdachte grondrechten heeft. Amerikaanse scenarioschrijvers hebben de dramatische kracht van deze zinnen altijd heel goed begrepen, zodat de halve wereld op de hoogte is geraakt van enkele grondbeginselen van de Amerikaanse rechtsstaat.

Zonder meer ging ik ervan uit dat het in Nederland ook zo was. Later hoorde ik dat een advocaat in Nederland helemaal niet aanwezig mag zijn bij het eerste verhoor van een verdachte. Het was een schok voor me, en ik voelde teleurstelling. Politie en justitie vinden dat zoiets de voortgang van een onderzoek zou kunnen schaden. Dat argument heeft nooit indruk op me gemaakt. Zijn ze in Nederland minder slim of zo dan hun Amerikaanse tegenhangers? Hebben ze een beetje positieve discriminatie nodig omdat het anders te moeilijk voor ze wordt?

Gelukkig is er eind vorig jaar een uitspraak geweest van het Europese Hof van de Rechten van de Mens (EHRM) die de Nederlandse situatie op losse schroeven zet. Het was ook nog eens een uitspraak met een tikkeltje ironie. Het ging namelijk om de zaak van een Turkse Koerd tegen Turkije. Hij had een illegaal spandoek aan een brug gehangen. In eerste instantie was hij veroordeeld op grond van het eerste politieverhoor. Maar in hoger beroep beriep hij zich erop dat hij strafbare feiten had bekend onder druk van een antiterrorisme-eenheid en in afwezigheid van een advocaat. Het EHRM kwam vervolgens met de hoofdregel dat ‘de toegang tot een raadsman mogelijk moet zijn vanaf het moment dat de ondervraging van een verdachte door de politie begint’.

Zo, dat zal ze leren die Turken. En het zou misschien best wel eens kunnen dat Turkije ooit nog eens lid van de Europese Unie wordt, dus het kan nooit kwaad om ze maar even flink de lessen van rechtsstaat en democratie lezen. Alleen, nu moet deze rechtsregel natuurlijk ook gelden voor de staten die al lid zijn van de Europese Unie. Eh, bijvoorbeeld Nederland. En toen moest men in de Nederlandse rechtsstaat concluderen dat er toch het een en ander moet veranderen in de benadering van verdachten bij het eerste politieverhoor.

Zuinig concludeert minister Hirsch Ballin van Justitie dat het arrest niet per se verplicht tot de aanwezigheid van een raadsman tijdens het eerste politieverhoor. Maar een verdachte moet wel te horen krijgen dat hij het recht heeft om te zwijgen, dat hij het recht heeft op rechtsbijstand, en op overleg met zijn advocaat voor dat eerste verhoor. Toch een beetje voorzichtig schrijft de minister: ‘Het verbinden van gevolgen aan deze arresten heeft, zoals gezegd, een betrekkelijk speculatief karakter.’ En: ‘...de betekenis van het arrest voor de Nederlandse regeling pas echt duidelijk wordt als uitspraak is gedaan in een Nederlandse zaak.’ En letterlijk zuinig: ‘Ik hecht eraan nu reeds aan te geven dat, indien in ruimere aanwezigheid van een raadsman bij politieverhoor zou moeten worden voorzien, daaruit onvermijdelijk financiële consequenties...’ Enzovoorts, enzovoorts.

Maar naar mijn mening staat de zuinige interpretatie van de hoofdregel van toegang tot een raadsman nog helemaal niet in steen gebeiteld. Terwijl het gaat om een verandering van de eerste orde in de praktijk van het strafrecht. Er zal eerst stevig geprocedeerd moeten worden en jurisprudentie moeten ontstaan. Hup Bram Moszkowicz en al je advocatenvriendjes – laat ze alle hoeken van de rechtszaal zien!

(Deze post is eveneens gepubliceerd op Sargasso.nl)

woensdag 15 april 2009

Wat heeft Groningen dat wij niet hebben?

Deze zomer start de aanleg van draadloos internet in het centrum van Groningen, en in oktober is het klaar, juicht het nieuwsbericht. Begin 2011 zal de hele stad Groningen beschikken over een draadloos netwerk. Shit, wat heeft Groningen dat wij niet hebben? En het is ook nog eens bijzonder omdat er niet met hotspots gewerkt wordt maar met één stadsdekkend Wi-Fi netwerk.

De gemeente Groningen, de universiteit en de hogeschool zitten erachter, lees ik. Samen hebben ze 3 miljoen euro op tafel gelegd en in de CV Unwired Holding gestopt. Unwired zal het werk doen en het geld gaan verdienen. Studenten kunnen nu natuurlijk vanaf allerlei plekken op het netwerk van hun onderwijsinstelling komen. Maar voor gewone gebruikers zal het niet gratis zijn, want die hebben nog steeds een provider nodig. Zo zal er geen oneerlijke concurrentie zijn.

Hmm. Ho. Stop. Ik voel gewoon dat er iets niet goed zit. Als het allemaal zo prachtig is, en technisch niet eens zo moeilijk om aan te leggen, waarom zijn allerlei andere steden in Nederland hier niet al lang mee begonnen? Tijd om eens wat te gaan googelen. Ik kom de naam MetroFi tegen. In San Jose, notabene de officieuze hoofdstad van Silicon Valley, is het mislukt. MetroFi werkte met twee formules: gratis, en dan met inkomen uit advertenties, of met abonnenmenten. Het mislukte omdat mensen er niet voor wilden betalen. En bij de gratis-formule vielen de advertentie-inkomsten tegen. Vorig jaar is MetroFi over de kop gegaan.

Wi-Fi in grote stedelijke gebieden blijkt toch veel lastiger te zijn dan iedereen gedacht had. Het is er wel, maar het draait kennelijk altijd om de vraag wie bereid is om geld op tafel te leggen. Meestal draait het alleen in het centrum vanwege de toeristische functie. Parijs schijnt een uitgestrekt netwerk te hebben. In Mountain View is de firma Google bereid gebleken om te betalen. En soms wordt het door vrijwilligers gerund.

Kijk eens aan, dan stelt iedereen zich toch kennelijk de tijdloze vraag ‘wat koop ik ervoor?’ En waarom zou het dan in Groningen wel lukken waar het in zoveel andere steden in de wereld is fout gegaan? Dat er een pilotproject in Groningen geslaagd is zegt me niks. Wat natuurlijk van belang is is dat enkele grote partijen 3 miljoen euro op tafel gelegd hebben. Maar er moet ook nog het nodige aangelegd worden. Met die 3 miljoen kan Unwired gewoon een tijdje vooruit, maar de winsten zullen uit bijkomende activiteiten moeten komen.

Neem een gewone consument die bijvoorbeeld thuis internet via de kabel heeft. Als hij in Groningen met zijn laptop een Wi-Fi verbinding erbij wil krijgen, dan zal iemand ergens iets bij moeten passen. Unwired zal dat niet doen, want die moeten uit dit soort diensten juist extra inkomen genereren. De provider zal het ook niet doen, want dat is ook een commercieel bedrijf en waarom zouden ze een bepaalde groep klanten voortrekken? Dus moet de klant betalen. Maar waarom zou de klant dat doen? Als hij echt overal draadloos internet wil hebben dan had hij toch al lang een (niet eens zo duur) mobiel internetabonnement genomen? Om echt geld te gaan verdienen zal Unwired met een wel heel bijzonder antwoord moeten komen op die eeuwige vraag van klanten aller landen.

dinsdag 14 april 2009

Lucky Obama, het bootje en de trekker

Als het mis was gegaan met die Amerikaanse kapitein tussen die Somalische piraten was dat Barack Obama aangerekend. Zwaar. De Amerikaanse conservatieven loeren op een kans om de populaire president onderuit te halen. En ze weten dat zo’n mislukking aan een president kan blijven kleven. Zoals Jimmy Carter halverwege de helicopters moest terugsturen van die bevrijdingsactie in Iran. Misschien heeft hem dat toen zijn herverkiezing gekost, waardoor Amerika en de wereld Ronald Reagan kregen. En Bill Clinton had zijn eigen Somalische averij met die Black-Hawk-Down-situatie waarin we Somaliërs Amerikaanse lijken zagen rondslepen op de tv-schermen van de wereld.

Obama niet, lucky Obama. Drie schoten in het donker. Night Vision natuurlijk, en Navy Seals – scherpschutters. Alle drie in één keer raak in het hoofd. Over en uit. Terwijl zijn eerste honderd dagen nog niet eens voorbij zijn. En de goedkeuring voor het gebruik van geweld was uit het Witte Huis gekomen. Obama blijkt dus een vent te zijn die de trekker over kan halen. Die noch voor en noch na de bevrijding van die kapitein grote verhalen op televisie heeft gehouden met laatste waarschuwingen of iets dergelijks. Hij moet altijd al geweten hebben dat hij als president bloed aan zijn handen zou krijgen. Maar toch heeft hem dat niet tegengehouden om door te gaan, om volgens zijn idealen en zo verstandig mogelijk te handelen.

Toch is het allemaal een loterij. Er had maar één golfslagje anders hoeven gaan en de piraat die de kapitein onder schot hield was niet meteen geraakt, en had zelf de trekker overgehaald. En het is niet alleen op het vlak van de meteorologie en de zeestroming een loterij. De wereld is ook een loterij omdat plekken als Somalië geen ordentelijke staat zijn maar een anarchie. Alleen omdat de Somalische staat niet bestaat kunnen de piraten blijven bestaan in een verbond met de krijgsheren.

Tegelijkertijd leven we in een wereld waarin ver van je bed helemaal niet bestaat. Mochten we ooit gedacht hebben dat ver van ons bed een realiteit is dan peperen internet en de andere communicatiemedia ons elke dag in dat het niet zo is, en dat wat die andere mensen doen gevolgen heeft voor onze benzineprijs of onze werkgelegenheid of voor ons milieu of onze wat dan ook. Anarchie en ordentelijke staten kunnen niet in dezelfde wereld blijven bestaan. Alleen, dat doen ze dus wel. Het zal blijven wrikken.

Dat bootje met die piraten en die kapitein dreef in elk geval naast Obama’s bed. Elke nacht. Verstandige man die Obama. En uiteindelijk deelnemer aan een loterij.