‘Het is de schuld van de bankiers – andere bankiers’

En toen kwam er een bankier die zei dat het de schuld van de bankiers is. Terwijl ik nog maar net was bekomen van de verbazing dat Wouter Bos de aandeelhouders als medeschuldigen van de economische crisis aanwees. Rabo-topman Bert Heemskerk presenteerde vandaag de jaarcijfers van zijn onderneming met deze opvallende schuldbelijdenis.

De Volkskrant schrijft: “Niet eerder gaf een bankier van een grote bank zo ruiterlijk toe dat hij en zijn collega’s schuld dragen aan de crisis.” Daar lijkt deze kritische kwaliteitskrant toch iets te scheutig. Heemskerk speelde over de band en gaf zo vooral zichzelf een schouderklopje – zijn bank kan als een van de weinige in de wereld winst tonen (netto 2,8 miljard euro, een stijging van 2 procent).

De kern van de zaak is dat bankiers aller landen de hort zijn opgegaan. Heemskerk gebruikte deze woorden niet, hij had het over ‘securitisatie’. Hiermee wordt bedoeld dat allerlei kredieten, ook die van twijfelachtige kwaliteit, samen verpakt worden. Van een groot pakket worden allerlei kleinere pakketjes gemaakt die vervolgens worden doorverkocht. Zonder dat de koper, een bank, precies weet wat er in zijn pakketje zit.

Volgens mij komt dit op hetzelfde neer als wat mensen op de kermis doen. Van zo’n man voor een grote kraam met cadeautjes, met allemaal koorden in de hand, koop je voor een luttel bedrag een touwtje waarvan je niet weet waar het naartoe leidt. Misschien scoor je wel zo’n hele grote beer en kan je die aan een meisje geven waar je achter aan zit. Zoals ik al zei: allemaal de hort op.

Maar toch, waarom de Rabobank wel en andere banken niet? Naar mijn smaak komt dat doordat deze bank uiteindelijk toch met de poten in de klei staat. Het is een polderbank, een boerenleenbank, een coöperatieve onderneming waar de leden-eigenaars toezicht houden en meebeslissen over de investeringen. De Rabo-bestuurders beseffen dat ze die geile ideetjes uit Wall Street – één deel eigen geld, dertig delen geleend geld, en dan de volledige winst in eigen zak steken via een hefboompje – moeten verantwoorden aan de leden-eigenaars, die in hun hart allemaal nuchtere boeren zijn gebleven. En dan weten ze dat ze te horen zullen krijgen dat ze maar in hun eigen tijd en van hun eigen geld naar de kermis moeten gaan.