Posts tonen met het label Barack Obama. Alle posts tonen
Posts tonen met het label Barack Obama. Alle posts tonen

donderdag 14 mei 2009

Obama toont gehaaide kant bij martelfoto's

President Obama begint er steeds gehaaider uit te zien. Zijn beslissing om publicatie van nog meer foto’s van martelingen en mishandelingen door Amerikaanse militairen tegen te gaan is nogal abrupt. In eerste instantie is het verbazingwekkend. Hij is Abu Ghraib toch niet vergeten? Dit lijkt in te gaan tegen mooie dingen waar hij geacht werd voor te zijn – dat de politiek in alle openheid verantwoording aflegt tegenover de burgers. Door als Amerikaanse regering foto’s met martelingen door Amerikaanse soldaten vrij te geven voor de eigen burgers, voor de hele wereld. Hebben jullie het wel gezien, wij hebben niets meer te verbergen?

Maar nu liggen de zaken kennelijk anders. Obama beroept zich op zijn generaals die hem zijn komen waarschuwen dat hij met de publicatie zijn eigen soldaten in Irak en Afghanistan in gevaar zou brengen. In de komende, in beide landen cruciale maanden zou het het een golf van weerzin tegen Amerikaanse soldaten oproepen. Dit kunnen ze absoluut niet gebruiken. Hier lijkt me wel wat in te zitten. De ACLU, de juridische burgerrechtenorganisatie die het iniatief nam tot vrijgeven van de foto’s, wijst dit van de hand. Het waren niet de foto’s, het waren de martelingen die er steeds weer voor zorgden dat er nieuwe terroristen bij kwamen. Obama wees er daarom nogmaals op dat hij martelingen absoluut van de hand wijst en de dienovereenkomstige instructies heeft afgegeven. En ik denk dat mensen in Irak en Afghanistan toch bozer worden van foto’s dan van het nieuws dat Obama foto’s achterhoudt.

Oké, dat is het buitenland waar Amerikaanse soldaten vechten. Hoe zit het in Amerika zelf? Volgens mij denkt geen Amerikaan – Obama zelf ook niet – dat de foto’s lange tijd geheim zullen blijven. Bij de gemiddelde Amerikaanse burger is het nieuws goed gevallen. ‘Zo steunt hij onze jongens, en over een tijdje zijn we daar toch weg.’ En de Republikeinse oppositie heeft hem voor deze beslissing geprezen. Maar dan wel als cowboys met kiespijn, want zo maait Obama ze helemaal het patriottische gras voor de voeten weg.

Wat er ook gebeurt, Obama heeft zichzelf hiermee op een ijzersterke positie in het midden van de politiek gepositioneerd. Ter rechterzijde heb je radioredenaar Rush Limbaugh en Dick Cheney die zich steeds met rabiate teksten tegen Obama afzetten. En ter linkerzijde de ACLU en mensenrechtenorganisaties. De gemiddelde Amerikaan zal zeggen: ‘Sounds about right.’

Het ACLU zal nu met zijn klacht op het Hooggerechtshof afstappen. Obama heeft natuurlijk al lang uitgerekend dat gezien de politieke voorkeuren het hof met 6-3 of 5-4 in zijn voordeel zal beslissen. En mocht het geval zich voordoen dat de hoogste rechters de ACLU gelijk geven op grond van de juridische merites van de zaak – dat zou wat zijn: Obama links gepasseerd door Supreme Court. Wel, dan heeft Obama aan de troepen en het volk laten zien waar hij staat, en wat hij ook moet doen, hij zal er waarschijnlijk niet minder populair van worden. Ondertussen staan de Republikeinen zich dan in een hoekje te verbijten.

Maar deugt het ook wat Obama aan het doen is? Naar mijn gevoel is dat nog niet duidelijk. Later zal blijken of hij zijn hand ergens in het eerste jaar begon te overspelen. Of de mensen zullen zich gniffelend herinneren dat hij soms met gehaaide manoeuvres het grotere goed dichterbij bracht voor de burgers.

vrijdag 8 mei 2009

Via stresstest naar gulden politieke middenweg

Willen we echt uit de recessie komen dan moet de zaak eerst in orde komen met de banken. Allereerst in Amerika. Dat wordt ons maandenlang van alle kanten voorgehouden. Alleen, de Amerikaanse minister van Financiën, Tim Geithner heeft voortdurend kritiek gekregen dat hij de banken op Wall Street veel te soft heeft aangepakt. De econoom Paul Krugman geeft hem er in zijn column in de New York Times regelmatig flink van langs. Andere economen zijn weer bang dat er van overheidswege te snel te veel geld in de economie wordt gepompt en dat we straks gierende inflatie krijgen. Dat er geld wordt uitgegeven dat er niet is om een crisis te bestrijden die in wezen veroorzaakt is doordat er geld is uitgegeven dat er niet is.

Hoe het ook zij, met de banken in Amerika moet het goed komen, anders komt het nergens goed. Donderdagavond kwam Geithner met de uitkomst van zijn stresstest onder de negentien grootste Amerikaanse banken. De uitkomst lijkt nogal mee te vallen. Tien van de negentien zijn te zwak als de situatie verslechtert en moeten daarom nog ergens extra kapitaal vandaan halen. In totaal was er 75 miljard dollar nodig, wat allerlei mensen maar een verdacht laag getal vonden.

Waar economen naar mijn smaak te weinig aan denken is dat zij problemen alleen als economische problemen zien. Terwijl in de wereld echte mensen leven, waarvoor politici oplossingen moeten bedenken die haalbaar zijn binnen de bestaande politieke verhoudingen. Een punt wat Krugman nooit in ogenschouw neemt is dat president Obama linkser is dan de gemiddelde Amerikaan, iets wat steeds weer uit de polls blijkt. De gemiddelde Amerikaan weet dit maar heeft er geen moeite mee omdat de conservatieve George Bush de zaak verkloot heeft. Obama mag zijn gang gaan, maar wat hij doet moet er wel een beetje competent uitzien, en uiteindelijk moet hij natuurlijk met resultaten komen. En daarbij is het de vraag of hij van de Amerikaanse kiezers vier jaar of acht jaar de tijd zal krijgen.

Goed, wat heeft dit met de banken te maken? Wel, Krugman zou de banken in Wall Street graag hard aanpakken zodat ze na een grondige behandeling voortaan netjes en saai door het leven gaan. En ja, daar zal hier en daar een nationalisatie voor nodig zijn. Voor Obama ligt de definitie van het probleem anders. Hij moet zoeken naar wat voor hem de gulden politieke middenweg is, met als onderdeel daarvan een juiste aanpak van de economische crisis.

Bush was een conservatieve president, maar nationaliseerde het ene moment twee centrale hypotheekbanken, en liet op een ander moment een bank failliet gaan, waarna het helemaal crisis was, en wordt vooral als incompetent gezien. Obama weet dat hij als progressieve maar competent geachte president beter geen banken kan nationaliseren. Hij heeft Geithner voortdurend de hand boven het hoofd gehouden. Deze stresstest en wat daar verder aan verbonden is, moet naar de gulden politieke middenweg leiden voor Obama’s regering. Geen nationalisaties, zeker geen banken die failliet gaan, vertrouwen winnen, en uiteindelijk banken die hun eigen broek ophouden met geld dat ze zelf verdienen. Dus eerst kapitaal laten ophalen in de private sector, dan kijken wat er nog bij gepast moet worden uit de staatskas. En als er dan toch nog een belangrijke bank failliet dreigt te gaan die natuurlijk onmiddellijk weer in het zadel helpen.

En ja, waarschijnlijk komen hier een paar bankiers goed mee weg. Maar er zal best nog wat gebeuren om Wall Street netjes te gaan houden. En Wall Street zal gaan beseffen dat progressieve presidenten helemaal geen ramp hoeven te zijn. Maar de banken zullen ook eerst in staat gesteld moeten worden om weer centjes te gaan verdienen. Dus als we in de komende tijden constateren dat ze nogal goedkoop aan geld komen waarna ze het tegen hoge rentepercentages uitlenen, en ons afvragen waarom regeringen daar niets aan doen, weten we meteen waar dat door komt.

maandag 27 april 2009

Obama's eerste 100 dagen beter dan verwacht

Beter dan verwacht. Dat is het oordeel van een meerderheid van de Amerikanen over Obama in zijn eerste honderd dagen. Plus: hij heeft een paar grote dingen voor elkaar gekregen en zich aan zijn belangrijkste campagnebeloften gehouden. In de polls bevindt zijn steun zich tussen de 62% (Fox) en 69% (Washington Post / ABC News). Woensdagavond, wanneer Nederland zich klaarmaakt voor Koninginnedag, geeft hij een speciale persconferentie. Als je ergens goed in bent kun je het ook maar beter gebruiken – in de afgelopen drie maanden is Obama in Amerika elke dag op televisie geweest met speeches, persconferenties, plechtige ondertekeningen en fotogenieke momenten. En kennelijk heeft het gewerkt. Toch is vooral het tempo waarin Obama met beleidsmaatregelen komt adembenemend.

Ondertussen weten de Republikeinen zich geen raad meer. Harde aanvallen treffen geen doel als Obama’s persoonlijke populariteit (72%) nog hoger ligt dan de steun voor zijn beleid. In arren moede hebben Republikeinse leiders in het Huis van Afgevaardigden de president maar een brief geschreven om zich te beklagen over “het trieste gebrek aan ‘bipartisanship’”. Alsof de wolf aan Roodkapje vraagt waarom ze niet meer met hem praat. Kennelijk zijn ze alweer vergeten dat ze hem als een baksteen lieten vallen toen hij in januari over bipartisanship kwam praten om steun voor zijn stimuleringsplannen te werven.

Je zou denken dat de Republikeinen dan aantrekkelijke eigen ideeën en mensen hebben. Maar die hebben ze niet. Na Obama’s State of the Union mocht bijvoorbeeld namens de Republikeinen Louisiana’s gouverneur Bobby Jindal hem van repliek dienen. Dit was zacht gezegd nogal onindrukwekkend. Jindal kwam op mij over als een soort countryversie van wat de Republikeinen zien als stemmentrekker onder de niet-blanke Amerikanen, kennelijk in antwoord op de urban Obama. Over Mitt Romney en Sarah Palin hoeven we het verder niet te hebben. Slechts 21% van de Post-respondenten noemt zichzelf nu een Republikein, het laagste percentage in 25 jaar. En 25 jaar geleden had je nog de zogenaamde Reagan-Democrats die zeiden dat ze Democraat waren maar ondertussen op Reagan stemden.

De polls laten zien dat de openbaarmaking van de martelingsmemo’s niet op onverdeelde steun kan rekenen. Driekwart van de Democraten is voor, driekwart van de Republikeinen is tegen, en bij de als onafhankelijk geregistreerde kiezers is de uitslag 50% voor en 46% tegen. Obama kwam tot zijn besluit na veel scherpe e-mails heen en weer binnen een kerngroep in zijn regering en een heus avondje debatteren. Onmiddellijk na het debat tussen de grootste voor- en tegenstanders zei hij dat hij de memo’s openbaar zou maken, wat hij meteen de volgende dag ook deed.

Je ziet dat Obama aan zijn oorspronkelijke idee van ‘team of rivals’ vasthoudt (overgenomen van Abraham Lincoln) en daar vorm aan geeft door scherp te laten debatteren, om zo tot de beste beslissing te komen. Bij zoveel beleidsbeslissingen en blijkbaar zoveel verdeeldheid over de martelingsmemo’s is het onwaarschijnlijk dat Obama iemand is die geheime polls laat houden om daar zijn beleid op te baseren. Hij zeilt scherp aan de wind en laat toch ook wel eens een steekje vallen. De juristen die blauwdrukken voor de martelingen hebben opgesteld zouden eerst niet, toen weer wel en nu toch weer niet vervolgd worden. Obama heeft daarover gezegd: “Ik zou niet willen dat mijn eerste termijn verbruikt wordt voor wat door de Republikeinen opgevat wordt als een heksenjacht, omdat ik denk dat we te veel problemen hebben om op te lossen.”

De grootste controverse voor Obama lijkt dus de vraag of hij, terwijl hij de grote economische problemen aanpakt, de Amerikaanse juristen en politici achter de martelingen wel of niet moet laten vervolgen. Ik vind dat je die mensen prima kunt aanpakken en daarnaast je economische programma kunt afhandelen. Maar als dit de grootste controverse is voor een president dan doet hij het nog niet zo slecht.

Je ziet dat de Amerikanen toch geen sentimenteel volk zijn in tegenstelling tot wat je op grond van diverse succesvolle Hollywood-films zou mogen verwachten. Meer dan de helft vindt dat Obama rustig de autofabrieken in Detroit kapot mag laten gaan en gewoon te lief voor ze is, ook al kost dat veel banen. En 52% zegt dat er omstandigheden zijn waarbij het gerechtvaardigd is om terroristen te martelen.

Ondertussen blijft het leven een loterij, ook voor presidenten. Zie de afloop van de gijzeling van die Amerikaanse kapitein door Somalische kapers. En wat mijzelf echt verbaast is dat Obama zo’n goede regeringsmanager is. Terwijl op zijn CV staat dat hij vrijwel geen managementervaring heeft. So much for CV’s.

(Deze post is eveneens gepubliceerd op Sargasso.nl)

dinsdag 14 april 2009

Lucky Obama, het bootje en de trekker

Als het mis was gegaan met die Amerikaanse kapitein tussen die Somalische piraten was dat Barack Obama aangerekend. Zwaar. De Amerikaanse conservatieven loeren op een kans om de populaire president onderuit te halen. En ze weten dat zo’n mislukking aan een president kan blijven kleven. Zoals Jimmy Carter halverwege de helicopters moest terugsturen van die bevrijdingsactie in Iran. Misschien heeft hem dat toen zijn herverkiezing gekost, waardoor Amerika en de wereld Ronald Reagan kregen. En Bill Clinton had zijn eigen Somalische averij met die Black-Hawk-Down-situatie waarin we Somaliërs Amerikaanse lijken zagen rondslepen op de tv-schermen van de wereld.

Obama niet, lucky Obama. Drie schoten in het donker. Night Vision natuurlijk, en Navy Seals – scherpschutters. Alle drie in één keer raak in het hoofd. Over en uit. Terwijl zijn eerste honderd dagen nog niet eens voorbij zijn. En de goedkeuring voor het gebruik van geweld was uit het Witte Huis gekomen. Obama blijkt dus een vent te zijn die de trekker over kan halen. Die noch voor en noch na de bevrijding van die kapitein grote verhalen op televisie heeft gehouden met laatste waarschuwingen of iets dergelijks. Hij moet altijd al geweten hebben dat hij als president bloed aan zijn handen zou krijgen. Maar toch heeft hem dat niet tegengehouden om door te gaan, om volgens zijn idealen en zo verstandig mogelijk te handelen.

Toch is het allemaal een loterij. Er had maar één golfslagje anders hoeven gaan en de piraat die de kapitein onder schot hield was niet meteen geraakt, en had zelf de trekker overgehaald. En het is niet alleen op het vlak van de meteorologie en de zeestroming een loterij. De wereld is ook een loterij omdat plekken als Somalië geen ordentelijke staat zijn maar een anarchie. Alleen omdat de Somalische staat niet bestaat kunnen de piraten blijven bestaan in een verbond met de krijgsheren.

Tegelijkertijd leven we in een wereld waarin ver van je bed helemaal niet bestaat. Mochten we ooit gedacht hebben dat ver van ons bed een realiteit is dan peperen internet en de andere communicatiemedia ons elke dag in dat het niet zo is, en dat wat die andere mensen doen gevolgen heeft voor onze benzineprijs of onze werkgelegenheid of voor ons milieu of onze wat dan ook. Anarchie en ordentelijke staten kunnen niet in dezelfde wereld blijven bestaan. Alleen, dat doen ze dus wel. Het zal blijven wrikken.

Dat bootje met die piraten en die kapitein dreef in elk geval naast Obama’s bed. Elke nacht. Verstandige man die Obama. En uiteindelijk deelnemer aan een loterij.

maandag 6 april 2009

Barack Obama's ego loopt nooit in de weg

Barack Obama kwam, zag, en bleef raadselachtig. Wat mij het meeste bij hem opvalt is dat Obama een man is bij wie het ego niet in de weg loopt. En dat kan eigenlijk niet.

Hij heeft de baan waarvoor je zo’n beetje het grootste ego van de wereld moet hebben. Twee jaar lang heeft hij zich het vuur uit de sloffen gelopen in een verkiezingscampagne waar ik plaatsvervangend uitgeput van raakte als ik er alleen maar naar keek. Er moet iets enorms zijn dat deze man in beweging zet. En toch kan ik zijn ego maar niet ontwaren – of het is onmetelijk klein; of het is te groot voor het tv-scherm; of er is nog iets aan de hand met deze man wat ik gewoon niet kan plaatsen. Feit is in elk geval dat zijn ego niet in de weg loopt.

Bij zijn trip door Europa waren er weer genoeg niet te regisseren voorvalletjes die hier blijk van gaven. Met het voorval met de bobby heeft hij het hart van de Engelsen voor altijd gestolen. Op weg naar Downing Street 10 passeerde Obama de traditioneel gehelmde politieman en zei iets vriendelijks tegen hem. De bobby, gewend aan hoogwaardigheidsbekleders die hem letterlijk en figuurlijk niet zien staan, was zo aangenaam verrast dat hij zichzelf vergat en daarna zijn hand uitstak naar Gordon Brown die hem, natuurlijk, niet zag staan. Een minuscuul voorval. Maar heel Engeland zag het en werd geraakt. Omdat het land de herinnering aan het klassensysteem nog levendig met zich meedraagt, als die geamputeerde arm waar je maar pijn aan blijft houden. Voor Engelsen is vriendelijkheid jegens ‘de bedienden’ het ware adelskenmerk.

In Engeland loste Obama ook nog een conflictje tussen Frankrijk en China op door de beide leiders even apart te nemen. Uiteindelijk hoefde hij maar één woord in de tekst te veranderen om tot een oplossing te komen waar beide partijen vrede mee hadden. Het ging niet om dat ene woord, een simpele oplossing waar de beide leiders kennelijk zelf niet op gekomen waren. Het punt was dat bij Obama het ego niet in de weg liep.

En een dreigende crisis tussen Turkije en de rest van de NAVO-partners werd uiteindelijk beslecht door een sessie van een uur met Obama, de Deense kandidaat voor de hoogste NAVO-post Rasmussen en de Turkse president Gul. En jawel, ook dat lukte weer. Ik weet natuurlijk niet hoe het gegaan is, maar ik denk dat Rasmussen en Gul er zonder Obama niet uitgekomen waren.

Toch wist het commentaar van de Volkskrant weer met zo’n meewarig ‘we-staan-heus-achter-Obama-maar-we-zijn-nu-eenmaal- zuur-en-afgunstig’-toontje te vertellen over de Europese toezeggingen voor Afghanistan: ‘Minimaler kan haast niet.’ Zegeningen tellen is ook zo moelijk. Maar wie weet aait Obama ze nog eens over het bolletje met een vriendelijk interview.

woensdag 1 april 2009

Barack Obama krijgt introductiecursus Europa

Zal Barack Obama zijn starpower behouden en het imago van Amerika verbeteren? Zal hij een gezamenlijke aanpak van de wereldwijde crisis van de grond krijgen? Het zijn vragen op zijn eerste grote buitenlandse trip. Eerst de G20 in Londen, en dan nog een rondje Europa erachteraan. Zijn vrouw Michelle heeft hij maar meegenomen; hij zou gek zijn als hij haar thuis had gelaten. Samen blazen ze elk ander politiek echtpaar van het tv-scherm.

En uit welbegrepen eigenbelang zullen de G20-deelnemers wel met allerlei brokjes samenwerking komen. Woorden als bonussen, hedgefunds, bankensector en strengere regelgeving zullen wel voorbij komen. Alle politieke leiders begrijpen dat ze ergens mee moeten komen. Maar die protestmarsen zien er af en toe nogal heftig uit. Toch denk ik niet dat ze Obama persoonlijk raken. Ik heb bijvoorbeeld leuzen tegen het kapitalisme voorbij zien komen, voor banen, voor een groenere economie, maar geen enkele tegen hem persoonlijk.

Toch is er een punt waar hij een belangrijk meningsverschil tegenkomt. En dat zal niet binnen een week opgelost zijn. Het komt erop neer dat de Amerikanen, met in hun kielzog onder andere de Britten, extra geld willen uitgeven om de wereldeconomie te stimuleren en de Europeanen, onder aanvoering van Duitsland en Frankrijk, juist niet.

Obama kan van zijn kant er bijvoorbeeld op wijzen dat er vraaguitval is in de wereld – er wordt nu gewoon te weinig uitgegeven om de wereldeconomie van de broodnodige pep te voorzien. Als je nu te zuinig doet bestrijd je de vraaguitval met, precies, nog meer vraaguitval. Dan zijn we dus verder van huis. Maar daar kan de Duitse bondskanselier Angela Merkel tegenover stellen dat deze crisis in de eerste plaats komt doordat mensen teveel geleend geld hebben uitgegeven. En nu willen de Amerikanen het feit dat er geld is uitgegeven dat ze niet hadden, bestrijden door geld uit te geven dat ze niet hebben. ‘Nou jij weer Barack.’ Hier gaan Obama en Merkel en de rest dus niet uitkomen.

Maar volgens mij heeft Merkel nog een reden die ze er niet bijvertelt. In Europa is er ook een zekere wanhoop over, eh, Europa. Stel dat er op grote schaal Europees gestimuleerd wordt door de EU. Wie moet dat dan gaan betalen? En hoeveel? Waar moet er gestimuleerd worden? Dan komt er geheid ruzie. En landen als Duitsland en Nederland dragen al zoveel af aan de EU.

Bovendien, sinds de invoering van de euro hebben regeringen niet zoveel instrumenten meer over om echt beleid te voeren in tijden van crisis. De Italianen bijvoorbeeld kunnen nu hun lire niet meer devalueren. Belastingverhoging? Daar kun je niet mee aankomen bij je eigen bevolking en je kunt je dat vanwege de concurrentie met andere landen niet permitteren. Blijft over de begrotingsoverschrijding. De EU-landen hadden 3 procent afgesproken, en iedereen gaat daar nu al overheen. Als er nog eens extra gestimuleerd gaat worden komen daar procenten bij. Merkel is bang dat ze de Italianen dan nooit meer in het gareel krijgt.

‘O, maar Frau Merkel, zoiets kennen we in Amerika ook. In Amerika willen de mensen niet eens belasting betalen voor de luitjes die aan de andere kant van de stad wonen. Zeker als het ‘andere’ Amerikanen zijn.’

dinsdag 3 maart 2009

Amerika nu - van manager tot schoonmaker

Een opvallend artikel in de New York Times gaat over gewone mensen die een goeie baan zijn kwijtgeraakt. De geïnterviewde die de meeste aandacht krijgt is een ex-manager die vroeger 70.000 dollar per jaar verdiende als beveiligingsmanager bij een groot bedrijf. Hij is nu schoonmaker voor 12 dollar per uur. Even uit de losse pols omgerekend betekent dat een inkomensachteruitgang van zo’n 65 procent. Hij noemt het een ‘survival job’. Nu staat hij ’s ochtends om vier uur op om twee uur lang op het internet op banen te jagen, waarbij hij een dagelijkse lijst aanlegt. Daarna gaat hij naar zijn schoonmaakbaan en belt hij tussen de bedrijven door naar potentiële werkgevers.

Een vrouw, vroeger adjunct-directeur bij een mediabedrijf, begon in 2001 een eigen winkel en een eigen magazine met alles-over-paarden, ze is nu datatypiste. Het meest viel me haar uitspraak op dat ze dit erger vond dan de scheiding van haar ex-man, erger zelfs dan de dood van haar moeder. Het zegt wat als iemand een dergelijke uitlating doet. Uit de lezersreacties blijkt dat de Amerikanen een dergelijke inkomensachteruitgang typerend vinden voor de huidige situatie in hun land.

Als je het verhaal leest dan begrijp je dat Obama niet alleen maar vanwege een soort naïeve hoop is gekozen maar dat er gewoon angst achter die keuze zit bij veel Amerikanen. Ze zien nu bij zichzelf en om zich heen dat het marktmechanisme en de globalisering – het outsourcen van banen – ook een portie ellende met zich mee brengen. Obama zal nog meer druk te verduren krijgen om protectionistische maatregelen te nemen – er zit al een ‘buy American’-clausule in zijn grote stimuleringspakket.

Bovendien realiseer ik me nu dat achter de druk om stimuleringsgeld vooral in eigen land uit te geven ook een hoop angst zit, zowel in Nederland als in Amerika. Bruggen, wegen en andere infrastructuur repareren is heel mooi; maar waarom geven mensen er nu opeens prioriteit aan? Waarom deden mensen er niet eerder iets aan? Groene investeringen? M’n neus. Het gaat toch vooral om de angst dat de winst van de financiële pepmiddelen buiten de landsgrenzen zal vallen. Een brug kan niet weglopen naar het buitenland. Zo zit dat.

Dankzij de keuze voor Obama zal de angst voor donkere mensen in witte samenlevingen misschien wel afnemen. Daar mag ik zelf blij om zijn. Maar dat betekent niet dat er nu minder angst zal zijn in de wereld. Door de financiële crisis juist meer. There’s trouble in paradise, folks.

Het gecombineerde effect van globalisering, internet en computers zal uiteindelijk zijn dat er in de hele wereld een veel efficiëntere verdeling komt van het werk dat gedaan moet worden. Nu ook van het intelligente werk – de witte boorden zijn aan de beurt. We waren dit al gewend bij de fabrieksbanen. De financiële crisis zal dit alles in een hogere versnelling zetten. Wat ook gewone mensen in Nederland gaan voelen.

En er is de angst dat wanneer de crisis officieel voorbij is er weer minder leuke banen over zullen blijven. Bijvoorbeeld de angst dat mensen voor niets een hogere opleiding volgen. Het zal de vraag worden wat je aanmoet met al die mensen die leuke studies hebben gedaan. De wereld raakt steeds hoger opgeleid terwijl de intelligente banen relatief schaarser zullen worden. Wat moet je dan beginnen met zoveel hoger opgeleide mensen?

Ik zie het al voor me: ‘Gut wat leuk dat je gestudeerd hebt, maar als je geen toppresteerder bent hebben we je eigenlijk niet nodig. Ik zie dat je in je studietijd horeca-ervaring hebt opgedaan – ben jij iemand die snel een hoop klanten kan bedienen maar toch vriendelijk blijft? Dan kunnen we je namelijk wel gebruiken.’

Aan het verhaal kun je ook zien dat als je Amerika met Nederland vergelijkt het land met weinig sociale zekerheid, Amerika, de gewone mensen juist aanzet om meer risico te nemen. Vanuit de mensen zelf bekeken zou het logisch zijn dat Amerikanen minder riskant leven omdat ze zo weinig sociale zekerheid kennen. En dat gewone Nederlanders zich wat ondernemender gedragen, ze beschikken immers toch al over een behoorlijke sociale zekerheid.

Maar zo werkt het leven niet; zie de bijbel: wie heeft wordt gegeven. Wie veel verzekeringen heeft zal veel angst worden gegeven. Juist het volk met meer sociale zekerheid maakt zich in het dagelijkse leven meer zorgen en neemt minder risico. En naar alle waarschijnlijkheid zullen ook in de toekomst gewone Nederlanders meer blijven piekeren en mopperen, en zullen gewone Amerikanen meer met riskante ondernemingen beginnen. Een financiële crisis verandert zoiets niet.