Ondernemer goochelt met werk en privé

Het sympathiekste aan ondernemers vind ik dat het geen klagers zijn. Dat ze niet echt mopperen – hoe onnederlands goed! – was een van de bevindingen van een onderzoekje naar de scheiding tussen werk en privé bij ondernemers. Het periodiek De Zaak bracht hiermee, in samenwerking met ING Economisch Bureau, zichzelf weer eens onder de aandacht. De ondernemers klaagden niet – ik moest meteen aan gangsters in Amerikaanse maffiafilms denken: ‘This is the life we have chosen.’ Zo is het maar net – vrijheid, flexibele uren, van je werk je hobby maken. En dus was er niemand van ondersteboven dat ze met een gemiddelde van 55 uur in de week 13 uur meer maken dan de doorsnee werknemer, en minder vakantie hebben. Ik had meer dan die 55 uur verwacht.

Een bedrijf aan huis blijkt de scheiding tussen werk en privé moeilijker te maken. Lijkt me nogal logisch, als je buitenshuis werkt breng je alleen al daardoor een scheiding aan tussen werk en privé. Maar interessant bij de thuiswerkende ondernemers is natuurlijk wel dat ze zo meer tijd scheppen voor privé. En ook is er de bevinding dat de thuiswerkers ’s nachts minder vaak wakker liggen. Wat er vast mee te maken heeft dat ze minder vaak getroffen worden door de oude joodse vervloeking ‘ik wens je veel personeel toe’.

Het opvallendste vind ik de uitkomst dat de scheiding tussen werk en privé moeilijker wordt naarmate iemand langer ondernemer is. Ik heb zo het gevoel dat door alle aandacht voor het starten van een bedrijf er tegenwoordig meestal wel een aardig ondernemingsplan ligt, en er veel begrip bij de partner is; kortom, een redelijk helder beeld bij alle betrokkenen. In het begin. En het lijkt me dat als iemand langdurig ondernemer is er enig succes gebleken moet zijn. Maar het enthousiasme uit de begindagen is er dan niet meer. Bovendien vermoed ik dat iemand die langdurig ondernemer is minder heldere plannen op papier zet, in de veronderstelling dat hij dat door zijn ervaring en succes niet nodig heeft. Hij zet vaak pas weer wat goeds op papier als het moet, bijvoorbeeld om financiering van kapitaalverschaffers te krijgen. En bij zijn partner begint dan te dagen: het wordt niet beter, het is zoals het is. De ondernemer geeft dan vaak dat beetje extra tijd en energie wat hij nog over heeft, en waar hij geen helder plan voor heeft, aan het onderwerp waar hij veel van weet en waarmee hij succesvol is geweest: zijn werk, niet zijn partner.

Er werd helemaal niet op de economische crisis ingegaan. Maar dit onderwerp lijkt me nu van groot belang voor de balans tussen werk en privé. Grofweg heb je natuurlijk twee soorten reacties bij ondernemers. Voor de optimistische ondernemers geldt: nu is het tijd om aan te vallen. En voor de pessimisten geldt: nu is het om zoveel mogelijk op de kosten te bezuinigen. En wat betekent dit in de praktijk? Het lijkt mij dat de aanvallers nieuwe klanten en nieuwe markten proberen aan te boren. Dit betekent: meer tijd in de zaak. De verdedigers zullen op kosten proberen te besparen door bijvoorbeeld meer zelf te gaan doen. En wat betekent dit? Meer tijd in de zaak. De crisis betekent dus, volgens mij, dat alle ondernemers meer tijd in hun onderneming zullen steken, en dit zal ongetwijfeld gevolgen hebben voor de balans tussen werk en privé.