Wereldburgers van de varkensgriep

Met de varkensgriep is het alsof we een oude brug over moeten, die over een afgrond is gespannen. Wie weet staan we zo direct aan de overkant, en is de heisa in een paar dagen voorbij. Buiten Mexico dan. Maar het kan ook zijn dat die oude brug het toch niet houdt. En dan breken op grote schaal besmettingen uit, wereldwijd. Pandemie – pandemonium.

Vooralsnog heerst er rust, een steeds gespannener rust, dat wel. In 2006 hadden we de vogelgriep, en die is toen met een sisser afgelopen. Het punt is: deze varkensgriep is potentieel gevaarlijker. Er zijn besmettingen van dier tot mens opgetreden en van mens tot mens. En er zijn nu gevallen bevestigd in meerdere landen op verschillende continenten. Wereldgezondheidsorganisatie: fase vier. Met andere woorden: we kunnen het niet meer indammen, alleen nog maar verzachten. En als die grootschalige uitbraak begint is er niet genoeg vaccin in de wereld. Maar het kan ook nog dat het toch gewoon wegebt. We weten het domweg niet, we weten zo weinig.

In dit verband las ik de column Globalism Goes Viral van David Brooks in de New York Times. Brooks betoogt dat in respons op de varkensgriep een decentrale aanpak het beste is. In tegenstelling tot een centrale aanpak via bijvoorbeeld de Wereldgezondheidsorganisatie met meer bevoegdheden. Decentraal gaat in de eerste plaats gewoon sneller. Bovendien is het geloofwaardiger. Het is nu eenmaal een feit dat mensen meer vertrouwen hebben in anderen die dichterbij hen staan en waarin ze zichzelf herkennen. En bovendien heeft die decentrale aanpak altijd redelijk goed gewerkt.

Maar eigenlijk bedoelt Brooks gewoon iets anders, en wil hij vooral redelijk en netjes zijn. Hij bedoelt: ik weet ook wel dat ik die globalisering niet kan ontkennen, en ik weet ook wel dat ver van je bed eigenlijk niet meer bestaat. Maar dat betekent niet dat Brooks macht uit handen wil geven aan andere landen, of een of ander hoger orgaan van een of andere verdomde internationale organisatie. Brooks bedoelt: in iets anders dan de natiestaat heb ik helemaal geen vertrouwen. Geert Wilders? Heeft hij vast weleens van gehoord, maar Brooks wil het een stuk netter aanpakken.

Een heleboel mensen in de wereld denken zoals Brooks, heb ik het gevoel. In Europa willen veel mensen niet dat de EU meer macht krijgt, ook niet als er iets heel urgents met de varkensgriep gebeurt. Maar dat betekent niet dat al die landjes in hun eentje de problemen kunnen oplossen. Dat lukt zelfs niet als je een groot land als Amerika bent. Zo’n varkensgriep is weer een test of we de oplossingen van de eenentwintigste eeuw kunnen bedenken. Waarbij we via muis en toetsenbord wereldburger van deze eeuw zijn, maar met hoofd en vooral hart en buik, nog in vorige eeuwen zitten.