Draadloos naar de dood van de privacy

“Ik zal het maar eerlijk zeggen, Sofie. Maar er staan dingen van je op het web – foto’s, filmpjes. Nou, nou, nou... Als we nu alleen op de wereld waren, maar dat is niet zo. Het punt is: we zijn afhankelijk van onze klanten, en als die jou gaan natrekken op het internet... Enne... Helaas kunnen we je niet aannemen.”

“Ik dacht al dat u dat zou gaan zeggen, meneer De Wit. Maar er staan dus dingen van u op tape... U met de buurvrouw, u met ene Jane. Nou, nou, nou... Toevallig heb ik die tape in mijn bezit. Als klanten dat op het web zouden vinden, of uw vrouw... Ik kan eventueel wat fragmenten laten horen. Daarom vind ik dat we maar het beste door kunnen gaan met dit sollicitatiegesprek. Vindt u ook niet, meneer De Wit?”

Sinds de NOVA-uitzending van gisteravond lijkt het me niet helemaal denkbeeldig dat zo’n gesprek nog eens voor zal komen. Een team van NOVA had met een laptop en een bepaald type netwerkkaart, dat je voor 23 euro kunt kopen, een week lang allerlei telefoongesprekken afgeluisterd die met draadloze telefoons en headsets gevoerd waren. Een ziekenhuis, de meldkamer van de politie, de belastingdienst, een advocaat en zijn cliënt, een minister, gewone burgers – bij allemaal bleek het kinderlijk eenvoudig om hun gesprekken af te luisteren. En achter gevoelige informatie te komen.

Zo’n draadloze telefoonset, met dect-telefoons, is tegenwoordig in verreweg de meeste huishoudens in Nederland aanwezig; het is vergelijkbaar met de penetratiegraad van het internet. Bij naar schatting de helft van de in omloop zijnde dect-toestellen staat de encryptie niet ingeschakeld, zijn de gesprekken dus af te luisteren. Als je een woonhuis belt dan moet je er dus eigenlijk rekening mee houden dat het gesprek makkelijk afluisterbaar zal zijn. Een door NOVA geïnterviewde IT-beveiligingsexpert verwacht dat wat nu voor dect-toestellen geldt binnen één à twee jaar voor gsm-toestellen geldt.

Je zou het zelfs als een hobby kunnen gaan beschouwen. Ik weet nog wel dat ik vroeger op de middelbare school met mijn vrienden ouders van bekenden opbelde, en dan waren we bijvoorbeeld een officiële instantie en probeerden we die mensen van alles op de mouw te spelden. Tegenwoordig kun je het als niet al te dure hobby zien om allerlei mensen in de buurt te gaan afluisteren. Of je partner als die in een andere kamer telefonisch de relatie aan het doornemen is.

Toch is na de NOVA-uitzending niet de pleuris uitgebroken. De belastingdienst liet aan NOVA weten dat ze gaan onderzoeken hoe groot het probleem is en indien nodig direct maatregelen nemen. Indien nodig – tsja. De raad van hoofdcommissarissen van politie erkent dat de bewuste toestellen inderdaad gebruikt worden en deze op termijn zullen verdwijnen. Op termijn – dus bij deze zijn we voor morgen, volgende week en volgend jaar uitgenodigd om de politie af te luisteren. De IT-beveiligingsexpert bij NOVA constateerde gemakzucht bij de burgers en cynisme bij de fabrikanten. Hij vertelde dat op dit gebied al twintig, dertig jaar weinig protest te horen is, en de fabrikanten bij gebrek aan tegengas gewoon door zullen gaan.

Tsja, die onaangedane gemakzucht. Privacy? Nou niet moeilijk gaan doen. Trouwens, waar blijven Wall-E en al die andere robots die ons de vervelende dingen uit handen gaan nemen?