Achter de dijken opnieuw loonmatiging

Ik kan niet in een glazen bol kijken maar ik heb zo’n gevoel dat er een rare kronkel uit gaat komen bij die onderhandelingen van Bos, Balkenende en de rest. De essentie van die rare kronkel bestaat uit één woord: loonmatiging. En daar zullen ze naar mijn gevoel niet van afwijken, ook als die kronkel economisch gezien op dit moment helemaal niet verstandig is.

We zitten namelijk midden in een kabinetsperiode en dan is het een enorm risico om iets af te spreken wat in feite een nieuw regeerakkoord is. Zoals de Amerikanen zeggen: verwissel niet van paard als je je nog in het midden van de stroom bevindt. Een mislukking betekent einde kabinet. Maar het moet. Er heeft een soort magische vloek geklonken – 3,5 procent krimp! – en nu kunnen ze er niet onderuit om dramatische stappen te zetten. Of iets wat daar op lijkt.

In zo’n situatie zijn de belangrijkste partijen al blij dat ze überhaupt samen iets af kunnen spreken. Nu heb je binnen het kabinet bijvoorbeeld de merkwaardige figuur dat de minister van Sociale Zaken meer wil bezuinigen dan de minster van Financiën. Echt raar. Maar één blik op het zuinige gezicht van minister Donner en je weet genoeg. Donner wordt niet geplaagd door een grondige kennis van de economie, maar hij kent zijn poldergeschiedenis en weet wat in het verleden achter de dijken heeft gewerkt.

Buiten het kabinet vreest de vakbond dat er twee vervelende dingen gaan gebeuren. En wil daarom proberen om het meest vervelende af te wenden door het minst vervelende op te geven. Dus verhoging van de aow-leeftijd tot 67 jaar uitruilen tegen loonmatiging. Ze weten immers dat een heleboel mensen er niet aan moeten denken om na hun 65e nog eens een paar jaar door te werken. De vakbeweging is dus bereid om een deal te maken met Donner en de zuinige zijnen.

De mogelijk grootste tegenstanders hebben hiermee een punt van overeenstemming – dit zullen ze niet opgeven. Loonmatiging is hiermee vastgelijmd aan de onderhandelingstafel. De werkgevers hoor je niet zo. Loonmatiging betekent aan de ene kant minder loonkosten, maar aan de andere kant klantjes die minder uitgeven. Maar ja, toe maar, er moet een afspraak uit komen waar de belangrijkste partijen mee kunnen leven – de regeringspartijen, de vakbonden, de werkgevers. Individuele ministers hebben in deze niks te vertellen – het wordt slikken of stikken.

Oké, loonmatiging. Maar is het verstandig? Nee. Voormalig Robeco-topman Van Duijn wees er afgelopen zaterdag in De Telegraaf nog eens op dat alle economen het erover eens zijn dat de huidige recessie ontstaan is door “een plotselinge en ongekend hevige vraaguitval”. Die vraaguitval, het inzakken van de wereldhandel, is ook de reden waarom het Centraal Planbureau met die pessimistische raming kwam van 3,5 procent krimp. En het landsbestuur daarmee dwong tot dramatische stappen.

Hoe gaat het kabinet dit bestrijden? Door binnenlandse vraaguitval. Want daar komt loonmatiging op neer. Of dacht u: kom, ik ga minder verdienen dan ik gedacht had, laat ik maar eens meer gaan uitgeven? Het kabinet gaat de vraaguitval in de wereld bestrijden met vraaguitval achter de dijken. En waarschuwt de wereldeconomie hierbij voor de laatste keer.